Tematyka zwolnienia kobiety w ciąży, to wciąż temat budzący lęk i opór. Kobieta zachodząca w ciążę, często nie wie jakie prawa jej przysługują w związku z jej stanem. Nie wie także, jakie są regulacje prawne w kontekście jej umowy o pracę, a właściwie zakończenia tej umowy. Niezmiennie pada pytanie – czy można zwolnić kobietę w ciąży? Odpowiedź znajdziesz w moim artykule.

Czy pracodawca może zwolnić pracownicę w ciąży?

Po zadaniu tego pytania, automatycznie włącza nam się odpowiedź: „nie”. Kobieta w ciąży zawsze jest w końcu pod ochroną, a pracodawcy ani myślą, aby się narażać i ciągać po sądach, bo chcą zwolnić pracownicę w stanie błogosławionym.

Czy tak jest do końca?

 

Aby odpowiedzieć w pełni na to pytanie, należy przeanalizować przepisy kodeksu pracy:

Art. 177. § 1. W okresie ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego, a także od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu ojcowskiego albo jego części, urlopu rodzicielskiego albo jego części – do dnia zakończenia tego urlopu pracodawca nie może:

1)     prowadzić przygotowań do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy z tą pracownicą lub tym pracownikiem;

2)     wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z tą pracownicą lub tym pracownikiem, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z ich winy i reprezentująca pracownicę lub pracownika zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

• 3. Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.
• 3¹. Przepisu § 3 nie stosuje się do umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
• 4. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego, a także od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu ojcowskiego albo jego części, urlopu rodzicielskiego albo jego części – do dnia zakończenia tego urlopu może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę lub pracownika zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy lub pracownikowi przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

 

Na podstawie powyższych przepisów, możemy jasno stwierdzić, że…to zależy ?

Od czego? Od przyczyny wypowiedzenia, rodzaju umowy o pracę, a także „wieku” ciąży. Na tej podstawie, możemy podzielić pracownice na trzy kategorie, aby zobrazować dokładnie jak to wygląda.

Pierwszą z nich, są te zatrudnione w oparciu o umowę na czas nieokreślony. Jak łatwo się domyśleć – mają największą ochronę. Mogą one zostać zwolnione z pracy tylko w przypadku upadłości lub likwidacji pracodawcy albo kiedy wypowiedzenie następuje z ich winy i jednocześnie związki zawodowe wyrażają na to swoją zgodę. Przykład? Kradzież mienia pracodawcy.

Zanim przejdziemy dalej, mała uwaga: upadłość lub likwidacja pracodawcy albo wypowiedzenie umowy o pracę z winy pracownicy, to przesłanki, które dotyczą wszystkich pracownic – bez względu na umowę o pracę.

Kolejną grupą, są pracownice zatrudnione na zastępstwo. Pracownica w ciąży, która jest zatrudniona w celu zastępstwa pracownika, nie jest w żaden sposób chroniona przed zwolnieniem. Oznacza to, że jej umowa wygaśnie z dniem powrotu do pracy zastępowanego pracownika. Umowa więc nie ulegnie przedłużeniu do dnia porodu.

Ostatnią grupą pracownic są te z umowami terminowymi: na okres próbny jak i na czas określony. Tutaj sprawa nie jest tak prosta i oczywista. Zależna jest od czasu trwania umowy i od wieku ciąży.

Zacznijmy od umowy na okres próbny.

W przepisie czytamy: na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, co powinno być naszym punktem wyjścia do stwierdzenia, czy wypowiedzenie umowy o pracę w tym przypadku będzie dozwolone. Następnie zwróćmy uwagę na wskazany w przepisie wiek ciąży: która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży. A więc mamy dwie kluczowe informacje i zarazem pytania: na jaki okres próbny jest moja umowa o pracę i w jakim „wieku” jest moja ciąża – które stanowią istotne czynniki, zawarzające na tym, czy pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę.

Kończąc na pracownicach zatrudnionych w oparciu o umowy na czas określony, mamy podobną sytuację do tych zatrudnionych na okres próbny. Możliwość wypowiedzenia umowy o pracę, będzie zależna od wieku ciąży, a dokładniej mówiąc od tego, czy umowa ulegnie rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży. Jeżeli tak, wypowiedzenie nie jest możliwe, a umowa zostaje przedłużona do dnia porodu.

Po tej analizie powstaje zasadnicze pytanie – to kiedy pracodawca nie może zwolnić kobiety w ciąży?

Kiedy pracodawca nie może zwolnić pracownicy w ciąży

Podsumowując powyższe, należy stwierdzić, że pracodawca nie może zwolnić pracownicy w ciążę poza wyjątkami wskazanymi w przytoczonych przepisach.

Należy także podkreślić, że powyższa analiza będzie dotyczyła także sytuacji, kiedy pracownica dowie się o ciąży po wręczeniu jej wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę. Jeżeli nie będą zachodziły przesłanki uzasadniające zwolnienie z pracy, pracodawca będzie musiał wycofać oświadczenie o wypowiedzeniu umowy.

Wypowiedzenie umowy na czas nieokreślony po urlopie macierzyńskim

Pracownica powracająca do pracy po urlopie macierzyńskim, ma prawo być dopuszczona do pracy na dotychczasowym stanowisku pracy, a jeżeli nie jest to możliwie – na adekwatnym do jej kompetencji i kwalifikacji. Tak wynika z przepisów. Oznacza to, że pracodawca musi ją dopuścić do pracy. Jednakże nic nie stoi na przeszkodzie, aby wypowiedzieć jej umowę już następnego dnia pracy, z powodu braku ochrony przed zwolnieniem. Jednocześnie należy pamiętać, że wypowiedzenie umowy na czas nieokreślony rządzi się swoimi prawami i musi być ono uzasadnione.

A czy można zwolnić na urlopie macierzyńskim?

Zwolnienie z pracy na urlopie macierzyńskim

Powołując się na wyżej przytoczone przepisy kodeksu pracy, jasno można stwierdzić, że kobiecie przebywającej na urlopie macierzyńskim również przysługuje ochrona przed zwolnieniem z pracy. Jedynymi przesłankami, na podstawie których można wypowiedzieć jej umowę o pracę są:

• likwidacja lub upadłość pracodawcy
• wypowiedzenie umowy o pracę z winy pracownicy.

W związku z tym pracodawca, nie może zwolnić pracownicy korzystającej z urlopu macierzyńskiego poza wskazanymi wyjątkami.

Urlop wypoczynkowy a wypowiedzenie umowy o pracę

Wśród kwestii związanych z wypowiedzeniem umowy o pracę, zawsze pojawia się ta, dotycząca urlopu wypoczynkowego. Z reguły jesteśmy zdania, że skoro nie zdążyliśmy wykorzystać urlopu wypoczynkowego przed rozwiązaniem umowy o pracę, będzie nam się należało jego wypłacenie w postaci ekwiwalentu. Niestety nie jest tak do końca i również niestety, jest to zależne od pracodawcy.

Jak mówią przepisy, a właściwie jeden, który za chwileczkę umieszczę poniżej, jeżeli pracownik znajduje się w okresie wypowiedzenia, pracodawca ma prawo zobowiązać go do wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Zarówno zaległego jak i bieżącego. Jednakże pamiętajmy, że pod pojęciem bieżący urlop mieści się urlop proporcjonalny do okresu zatrudnienia w u pracodawcy, w bieżącym roku kalendarzowym.

Art. 167¹. W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu. W takim przypadku wymiar udzielonego urlopu, z wyłączeniem urlopu zaległego, nie może przekraczać wymiaru wynikającego z przepisów art. 155¹.

Zgodnie z przytoczonym powyżej przepisem kodeksu pracy, jest to więc decyzja pozostawiona uznaniu pracodawcy.

Podsumowanie

Podsumowując – zwolnienie pracownicy w ciąży nie jest tematem biało-czarnym. Zarówno po stronie pracownicy jak i pracodawcy spoczywają pewne obowiązki jak i prawa. Na początku należy więc sprawdzić przesłanki wypowiedzenia umowy o pracę, a następnie umowę o pracę ciężarnej pracownicy i inne czynniki, które mają znaczenie.