Od 26 kwietnia 2023 r., w życie weszła ostatnia z nowelizacji kodeku pracy. Zawiera ona szereg zmian. W tym te dotyczące urlopu rodzicielskiego. Jednakże najwięcej emocji budzą przepisy przejściowe: co i komu się należy i od kiedy? Spójrzmy więc, co mówią nam przepisy przejściowe.
Kto może skorzystać z dodatkowej puli urlopu rodzicielskiego?
Sytuacja numer 1: długi wniosek o urlop rodzicielski
Co w sytuacji, kiedy pracownik korzysta już z urlopu rodzicielskiego na podstawie tzw. długiego wniosku składanego nie później niż 21 dni po porodzie?
W jego sytuacji, będą miały zastosowanie dotychczasowe zasady korzystania z urlopu rodzicielskiego, czyli będzie on nadal korzystał z urlopu rodzicielskiego na zasadach właściwych dla tzw. długiego wniosku. Jednocześnie taki pracownik będzie uprawniony do nowego, wyższego wymiaru urlopu rodzicielskiego tj. zwiększonego o 9 tygodni w stosunku do obecnego stanu prawnego. Te dodatkowe 9 tygodni będzie można już zgodnie z nowymi zasadami dzielić na 5 części, aż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat.
Sytuacja numer 2: odrębny wniosek o urlop rodzicielski
Idąc dalej – co w sytuacji, kiedy pracownik korzysta już z urlopu rodzicielskiego, ale na podstawie tzw. odrębnego wniosku składanego w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu?
W takiej sytuacji pracownik będzie korzystał z tego urlopu na dotychczasowych zasadach i tak jak we wcześniejszej sytuacji – pracownik będzie uprawniony do nowego, wyższego wymiaru urlopu rodzicielskiego tj. 9 tygodni. Te dodatkowe 9 tygodni będzie można już zgodnie z nowymi zasadami dzielić na 5 części, aż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat.
Sytuacja numer 3: korzystanie z urlopu rodzicielskiego w okresie od 02.08.2022 r. do 26.04.2023 r.
W tym kontekście, warto zwrócić uwagę na art. 34 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw:
- Pracownik, który w okresie od dnia 2 sierpnia 2022 r. do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy miał prawo do urlopu rodzicielskiego albo jego części lub korzystał z urlopu rodzicielskiego albo jego części udzielonego na podstawie przepisów ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu dotychczasowym, ma prawo do skorzystania z urlopu rodzicielskiego, w wymiarze określonym w art. 1821a i art. 183 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejsza ustawą.
- Do pracownika, o którym mowa w ust. 1, stosuje się art. 1821a § 4 i 5 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
- Części urlopu rodzicielskiego, o której mowa w art. 1821a § 4 i 5 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, udziela się na zasadach określonych w przepisach ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
Co to oznacza?
Pracownicy, którzy w okresie od dnia 2 sierpnia 2022 r. do dnia 26 kwietnia 2023 r. byli uprawnieni do urlopu rodzicielskiego lub z niego korzystali, mają również prawo do dodatkowych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego.
Dlaczego?
Ponieważ właśnie od 2 sierpnia 2022 r. powinny w Polsce obowiązywać nowe zasady dotyczące urlopu rodzicielskiego.
Sytuacja numer 4: pracownik złożył wniosek o urlop rodzicielski, ale nie zaczął z niego korzystać do dnia 26 kwietnia 2023 r.
Ze względu na przepisy przejściowe i różnorakie sytuacje pracowników uprawnionych do urlopu rodzicielskiego, w niektórych przypadkach pracodawcy, będą musieli cofnąć dotychczasowe wnioski pracowników o urlop rodzicielski.
Kogo to będzie dotyczyć?
Jak można przeczytać w przepisach przejściowych ustawy, do pracownika rodzica dziecka, który do dnia wejścia w życie nowej ustawy, czyli do dnia 26 kwietnia 2023 r. złożył wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego albo jego części, ale nie rozpoczął korzystania z tego urlopu przed dniem wejścia w życie nowych przepisów, czyli 26 kwietnia 2023 r., będą miały zastosowanie nowe przepisy dotyczące urlopu rodzicielskiego.
To oznacza, że pracodawca będzie zwracał pracownikowi wniosek w celu jego zmiany i ponownego złożenia pracodawcy w terminie 7 dni. Jeżeli pracownik nie złoży ponownie wniosku, będzie korzystał z urlopu zgodnie z wnioskiem złożonym przed dniem wejścia w życie ustawy, czyli zgodnie ze starymi przepisami.
Jednocześnie, aby pracownik mógł skorzystać z nowej wysokości zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego w wysokości 81,5%, będzie musiał o to zawnioskować – w ciągu 21 dni od dnia wejścia w życie nowych przepisów, czyli do 17 maja 2023 r. W przeciwnym razie otrzyma zasiłek wg „starych zasad”.
Sytuacja numer 5: pobieranie zasiłku na starych zasadach po 26 kwietnia 2023 r.
Co w sytuacji, kiedy pracownik jest w trakcie pobierania zasiłku za urlop rodzicielski, a zgodnie z nowymi przepisami, zostaje zwiększona podstawa? Czy przysługiwać mu będzie tzw. „wyrównanie” do 81,5%?
Tak, ale pod warunkiem, że złoży wniosek/prośbę do pracodawcy lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o podwyższenie zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego. Takie pismo należy złożyć w ciągu 21 dni od dnia wejścia w życie nowych przepisów, czyli do 17 maja 2023 r. Wyrównanie nastąpi od dnia wejścia w życie przepisów do końca trwania urlopu rodzicielskiego.
Sytuacja numer 6: brak zatrudnienia i ubezpieczenia matki dziecka
Ostatnie, na co warto zwrócić uwagę i o czym pamiętać – brak zatrudnienia i ubezpieczenia matki dziecka w dniu porodu nie stanowią od teraz przeszkody do skorzystania przez ojca dziecka z prawa do urlopu rodzicielskiego.
Podsumowanie
Podsumowując – od 26 kwietnia 2023 r. zmianie ulegają zasady dotyczące urlopu rodzicielskiego. Zostaje zwiększony jego limit, dzielić go można na 5 części i zostaje on uniezależniony od urlopu macierzyńskiego. Najważniejsze na co powinni zwrócić uwagę pracodawcy, to przepisy przejściowe, które wskazują sytuacje, kiedy pracownicy korzystają z urlopu rodzicielskiego na nowych zasadach, a kiedy na dotychczasowych.
Witam! Co w przypadku rodziców pracujacych, którzy nie skorzystali z takiego urlopu, a dzieci kończą 6 lat w tym roku? Czy przysluguje im urlop rodzicielski?
Dzień dobry,
przeczytałam ten artykuł oraz artykuł zapowiadający wprowadzenie zmian „Urlop rodzicielski po nowelizacji kodeksu pracy” i trochę się zamieszałam.
Czy mama, wykorzystała 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego ma prawo do tych dodatkowych 9 tygodni?? Czy w takim wypadku jest to przewidziane tylko dla ojca?
Pani Sylwio, jeśli mama wykorzystała 32 tygodnie wtedy 9 jest dla ojca 🙂
A ja mam pytanie trochę inne 🙂
Czy jeżeli jestem na macierzyńskim (UOP przedłużona była do dnia porodu) to czy mogę zarejestrować się w urzędzie pracy i iść na staż? Czy w grę wchodzi tylko zlecenie/samozatrudnienie?
Dzień dobry,
Mam pytanie odnośnie sytuacji numer 1. Czy jeżeli pracownica złożyła wniosek o tzw. Długi urlop przed 26/04/2023 to czy będzie mogła po zmianie przepisów przerwać go i skrócić o 4 tygodnie a następnie wykorzystać je w innym terminie? Czy one przepadną?
Dobry wieczór! Mam pytanie częściowe na temat, a niewiem gdzie mogę szukać odpowiedzi. obecnie jesteś zatrudniona na umowa na czas nieokreślony i przebywam na urlopie rodzicielskim, jestem również w 17tyg ciąży lekarz wystawił l4 z powodu zagrożonej ciąży i możliwość hospitalizacji w jej trakcie co tym samym jest powodem do rezygnacji(nie przerwania)rezygnacji z dalszej części tego urlopu…pracodawca jednak nie chcę wyrazić na to zgody co teraz ….piszą również o 21dni przed powrotem ale ani ja nie wrócę do pracy ani nie logiczne jest przewidzenie że za 21sni pójdę na l4bo nie miałamtego w planach….czy jest jakiś przepis który stwierdził że od dnia l4z tyt.ciazy będę miała rezygnację z tego urlopu?
Dzień dobry, ja urlopu rodzicielskiego nie dostałem dziecko urodziło się 15 czerwca 2022 a matka nie była zatrudniona nigdzie w tym czasie jedna wielka bzdura wysyłałem listy wszedzie z zapytaniem od ministerstwa po pip i nic z tego
Dzwoniłem do PIP i ,urlop się należy (ojciec pracuje matka nie) tylko nie ma jeszcze jasnej interpretacji…
Więc w sumie można iść na urlop ale nie można 🤣
Zus ma problem bo nie wie czy pracownik może być na takim urlopie ,ale też nie wie jak to interpretować…
Witamy w Polsce 2023
Okres przejściowy od 2 sierpnia 2022 również łapie te osoby którym urodziło się dziecko? Bo nikt nic nie wie 🙃
Dzień dobry, a co w sytuacji jeśli na dzień 02.08 żona korzystała z zasiłku macierzyńskiego, ponieważ prowadzi działalność gospodarcza. Ten 02.08 to był czas kiedy w sytuacji UOP można by utożsamić z urlopem macierzyńskim a nie rodzicielskim ale z tego co wiem w przypadku DG mówimy tylko o zasiłku macierzyńskim. Czy w takim przypadku mogę jako ojciec skorzystać z 9 tygodniowego urlopu rodzicielskiego?
Ojciec pracuje
Matka zarejestrowana jako bezrobotna
Należy się czy też nie bo różne są interpretacje
Prosił bym o wpis i podstawę prawną w razie problemów z uzyskaniem go w zakładzie pracy
Dzień dobry,
Mam dokładnie tą samą wątpliwość. Dziecko urodzone 20 kwietnia 2023 r. w momencie porodu mama bezrobotna. Tata teraz wnioskuje o urlop rodzicielski. Wydaje się, że żaden z przepisów przejściowych ustawy nie rozstrzyga tej kwestii…
Dzień dobry, mnie nurtuje dokładnie to samo pytanie co Pań powyżej. Dziecko urodzone 20 kwietnia 2023 r, matka bezrobotna w dniu porodu. Czy pracownik jest teraz uprawniony do złożenia wniosku o urlop rodzicielski?
„Witam chciałbym potwierdzić jeżeli matka nie pracuje a ja pracuje (dzieci:2 i 3 lata) to należy mi się możliwość z skorzystania z prawa do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego na moje małoletnie dzieci według nowej ustawy, która weszła w życie.
Dziękuję za odpowiedź”
Dzień dobry, bardzo pomocny artykuł, dziękuję.
Nurtuje mnie jednak sytuacja numer 6 w kontekście osób, którym dziecko urodziło się przed wprowadzeniem zmian w kodeksie pracy, np. brak zatrudnienia i ubezpieczenia matki dziecka urodzonego w 2021 roku. Czy ojcowie takich dzieci w świetle nowych przepisów nabywają prawo do 32 tygodni urlopu rodzicielskiego na to dziecko? Z góry dziękuję za odpowiedź.